Μία από τις πιο στοχευμένες διορθώσεις στα τεκμήρια διαβίωσης αφορά πλέον τα εξαρτώμενα τέκνα που έχουν δικό τους εισόδημα. Όπως ανακοίνωσε το οικονομικό επιτελείο, από το 2026 δεν θα επιβάλλεται σε αυτά το ελάχιστο τεκμήριο των 3.000 ευρώ, το οποίο μέχρι σήμερα οδηγούσε (σε συνδυασμό με την ύπαρξη και άλλων περιουσιακών τεκμηρίων όπως ακίνητο ή Ι.Χ.) χιλιάδες νέους —κυρίως φοιτητές ή στρατευμένους— σε φορολόγηση για εισόδημα που στην πραγματικότητα δεν είχαν, όταν ξεπερνιέται το αφορολόγητο.
Με βάση το ισχύον σύστημα, οποιοσδήποτε έχει έστω και μικρό εισόδημα —ακόμα και 100 ή 500 ευρώ τον χρόνο— θεωρείται ότι «ζει» και άρα πρέπει να υποβάλει φορολογική δήλωση. Στη συνέχεια, αν το πραγματικό του εισόδημα είναι χαμηλότερο από 3.000 ευρώ, η εφορία το αγνοεί και εφαρμόζει το τεκμήριο: τον αντιμετωπίζει σαν να είχε 3.000 ευρώ. Αυτό γινόταν ακόμα και για εξαρτώμενα τέκνα, που δεν έχουν δική τους φορολογική αυτοτέλεια.
Έτσι, για παράδειγμα, φοιτητής που δήλωνε 500 ευρώ από μερική απασχόληση, δεν φορολογούνταν για αυτά τα 500 ευρώ, αλλά για τεκμαρτό εισόδημα 3.000 ευρώ. Η εφορία θεωρούσε ότι, αφού έχει εισόδημα (άρα υποχρεούται σε δήλωση), πρέπει να έχει και τα ελάχιστα μέσα διαβίωσης — και αυτό τα προσδιόριζε στα 3.000 ευρώ. Βέβαια, στην πράξη, με αυτό το εισόδημα παρέμενε αφορολόγητος εάν δεν είχε στην κατοχή του κάποια άλλα περιουσιακά στοιχεία.
Το πρόβλημα δεν ήταν μόνο ο φόρος. Το τεκμαρτό αυτό εισόδημα προσμετρούνταν στο συνολικό οικογενειακό εισόδημα και είχε συνέπειες στην απώλεια κοινωνικών επιδομάτων (όπως επίδομα τέκνων ή στέγασης), ακόμη και στην μείωση 50% από τον ΕΝΦΙΑ. Δηλαδή, το τεκμαρτό εισόδημα του παιδιού μπορούσε να «πετάξει» την οικογένεια έξω από τις ενισχύσεις, επειδή απλώς είχε δηλώσει 200 ή 500 ευρώ από κάποια εργασία ή αποζημίωση.
Με το νέο μέτρο, εξαρτώμενα τέκνα που δηλώνουν εισόδημα (είτε από εργασία, είτε από υποτροφίες ή στρατιωτική θητεία) θα εξαιρούνται από την επιβολή του τεκμηρίου των 3.000 ευρώ. Δηλαδή, αν ένας φοιτητής δηλώσει 500 ευρώ, θα φορολογείται γι’ αυτά και όχι για 3.000 ευρώ. Και σε αυτή την περίπτωση, αν είναι κάτω από το αφορολόγητο, δεν θα πληρώνει κανέναν φόρο. Και το κυριότερο: αυτό το πραγματικό και όχι το τεκμαρτό εισόδημα θα προσμετράται στο οικογενειακό συνολικό ποσό για την καταβολή επιδομάτων ή φοροαπαλλαγών.
Το μέτρο καλύπτει πάνω από 470.000 φορολογουμένους, κυρίως γονείς με παιδιά που σπουδάζουν ή ξεκινούν να εργάζονται, και αποσκοπεί να ενισχύσει τη φορολογική συμμόρφωση, χωρίς στρεβλώσεις ή αντικίνητρα. Είναι μια παρέμβαση που δεν κοστίζει πολλά στον προϋπολογισμό (40 εκατ. ευρώ), αλλά αποκαθιστά μια διαχρονική αδικία.
