Οι ταμειακές «μιλάνε» στην Εφορία, το Google Maps κατασκοπεύει μαγαζιά, αλγόριθμοι εντοπίζουν φοροδιαφυγή και φωτογραφίες στα social media.
Ενας ψηφιακός «ντετέκτιβ» διασταυρώνει τις κινήσεις όλων των τραπεζικών λογαριασμών του ιδιοκτήτη ενός beach bar στις Σποράδες που δεν έχει εκδώσει 5.000 αποδείξεις, συγκρίνει τις αγορές πολυτελών αυτοκινήτων ενός γιατρού στο Κολωνάκι με τα εισοδήματα που δήλωσε, εντοπίζει την απόκτηση διαμερισμάτων από υδραυλικό που εμφανίζεται να ζει με 800 ευρώ τον μήνα.
Κάθε κομμάτι του παζλ βρίσκεται σε διαφορετικό μέρος της χώρας, όμως η ΑΑΔΕ συλλέγει και συνθέτει όλα τα στοιχεία από τις αναρτήσεις στα social media με τις διακοπές στις Μαλδίβες, τα ακριβά εστιατόρια, τις φωτογραφίες από τα πάρτυ στη Μύκονο, την ενοικίαση βίλας στο Airbnb, αποκαλύπτοντας την πραγματική εικόνα του εισοδήματος κάθε ελεγχόμενου.
Μοιάζει σενάριο επιστημονικής φαντασίας, το μέλλον όμως είναι ήδη εδώ! Αυτός ο «ντετέκτιβ» δεν είναι άνθρωπος, αλλά η Τεχνητή Νοημοσύνη, την οποία ενεργοποιεί η ΑΑΔΕ για εντοπισμό αδήλωτων εισοδημάτων.
Η εικόνα του εφοριακού ελεγκτή που ξεφυλλίζει στοίβες τιμολογίων και αποδείξεων ανήκει οριστικά στο παρελθόν. Η Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων ετοιμάζεται να ανοίξει ένα νέο κεφάλαιο στους ελέγχους κατά της φοροδιαφυγής. Αξιοποιώντας κονδύλια και από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενσωματώνει την Τεχνητή Νοημοσύνη στον πυρήνα της στρατηγικής της για καταπολέμηση της φοροδιαφυγής. Στόχος δεν είναι απλώς η επεξεργασία δεδομένων, αλλά η δημιουργία «προγνωστικών μοντέλων» που θα εντοπίζουν την παραβατικότητα, πρoτού καν αυτή εκδηλωθεί πλήρως!
Στο υπόγειο ενός συνεργείου και στα σπίτια όπου μπαίνουν ηλεκτρολόγοι και υδραυλικοί, οι συναλλαγές γίνονται με μετρητά που δεν αφήνουν ίχνη, αλλά δημιουργούν μοτίβα: λίγες αποδείξεις στο myData, μικρή κίνηση στο POS, αλλά σταθερές ή αυξανόμενες τραπεζικές καταθέσεις, παρά τα εισοδήματα πείνας που δηλώνει ο επαγγελματίας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη βρίσκει τα κενά ανάμεσα σε ροή εσόδων και εξόδων, ξεχωρίζοντας τα «φυσιολογικά» από τα ύποπτα, σαν να φωτίζει έναν ακτινογραφικό θώρακα της οικονομικής δραστηριότητας.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη εν δράσει
«Τώρα πια οι ταμειακές μηχανές μάς “μιλάνε” και εμείς τις ακούμε πότε κόβουν αποδείξεις και πότε κρύβουν πελατεία και μαύρο χρήμα», λένε οι ελεγκτές της Εφορίας. Σε μια ιδιωτική κλινική στο κέντρο της Αθήνας, όμως, τα ραντεβού στο ψηφιακό πελατολόγιο «μιλούν» περισσότερο κι από τις αποδείξεις: οι ψηφιακές πληρωμές, τα POS και οι καταχωρίσεις στα ηλεκτρονικά βιβλία συγκρίνονται με την κίνηση τραπεζικών λογαριασμών και τις αγορές ακριβών ιατρικών μηχανημάτων.
Η Τεχνητή Νοημοσύνη επιτρέπει την ανάλυση τεράστιου όγκου δεδομένων από πολλαπλές πηγές ταυτόχρονα, αποτελώντας ένα πραγματικό «υπερόπλο» της ΑΑΔΕ στη μάχη κατά της φοροδιαφυγής.
Ο Θάλαμος Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ, στην οδό Αμφιαράου στην Κολοκυνθού, θυμίζει… τηλεοπτικά CSI: παρακολούθηση φορτίων με GPS και πλοίων μέσω AIS 24 ώρες το 24ωρο, κατόπτευση ύποπτων δραστηριοτήτων, τηλεκατευθυνόμενα ιπτάμενα drones που καταγράφουν ζωντανά εικόνα και ήχο «live» από επιχειρήσεις σε εξέλιξη, ενώ στο παιχνίδι μπαίνει πλέον και η «κοινωνική» Τεχνητή Νοημοσύνη (Social Media Intelligence).
Πιλοτικά ήδη, αλλά μαζικά από τις αρχές του 2026 πλέον, «ψηφιακοί ντετέκτιβ» και νέες ΑΙ εφαρμογές ανιχνεύουν:
■ Αν π.χ. δέκα άτομα «ποστάρουν» φωτογραφίες από ένα εστιατόριο το ίδιο βράδυ, αλλά οι αποδείξεις της επιχείρησης δεν αντιστοιχούν στον αριθμό των πελατών.
■ Στοιχεία από online πλατφόρμες κρατήσεων για προκρατήσεις σε βίλες.
■ Φωτογραφίες από VIP events και εκδηλώσεις με celebrities ή influencers (πού συμβαίνουν, πώς κανονίζονται, αν έχουν ΑΦΜ, άδεια λειτουργίας, αποδείξεις κ.λπ.).
Και όχι μόνο αυτό!
Οταν μια ψηφιακή εφαρμογή «σαρώνει» αναρτήσεις και εντοπίζει φωτογραφίες πελατών εστιατορίων που παραγγέλνουν σαμπάνιες, στον Θάλαμο Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ οι ελεγκτές θα βλέπουν -σε πραγματικό χρόνο- όχι απλώς αν κόπηκαν οι ανάλογες αποδείξεις, αλλά και πώς πληρώθηκαν (π.χ. με κάρτα ή μετρητά). Ελέγχει έτσι τη ροή του χρήματος και για τα μαγαζιά, αλλά και για τους πελάτες! Υπολογίζει αυτόματα τις πραγματικές δαπάνες τους: Αν δηλαδή στο τραπέζι φαίνονταν από τις φωτογραφίες π.χ. δέκα σαμπάνιες, το σύστημα συμβουλεύεται τον τιμοκατάλογο του καταστήματος από το Διαδίκτυο, εκτιμά την αξία της παραγγελίας και τη συγκρίνει με τις αποδείξεις που εκδόθηκαν!
Ο,τι κινείται και… ό,τι συμβαίνει!
Η «Social Media Intelligence» (SMI), ή «Κοινωνική Νοημοσύνη» στα ελληνικά, δεν είναι απλώς ένα εργαλείο παρακολούθησης, συλλογής, ανάλυσης και σύνθεσης δεδομένων από πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης (social media monitoring), αλλά μια βαθύτερη διαδικασία κατανόησης του τι συμβαίνει στο Διαδίκτυο. Στόχος της είναι η εξαγωγή χρήσιμων συμπερασμάτων και η απόκτηση στρατηγικής γνώσης για τις τάσεις, τα «κόλπα» και ό,τι διακινείται δημόσια, αλλά θα ήταν αδύνατο να το γνωρίζει ένας ελεγκτής από το γραφείο του.
Η στρατηγική αυτή επιτρέπει την αξιοποίηση και άλλων εργαλείων ή δεδομένων σε πραγματικό χρόνο! Για παράδειγμα, μέσω του Live Traffic από το Google Maps, το Κέντρο Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ παρακολουθεί ήδη από φέτος την κίνηση πελατών σε πραγματικό χρόνο και βλέπει αν π.χ. μια ταβέρνα πολυτελείας εμφανίζει υψηλή κίνηση αλλά χαμηλές εισπράξεις την ώρα εκείνη.
Να πώς λειτουργεί:
■ Ενας ειδικός αλγόριθμος συγκεντρώνει τα δεδομένα κίνησης (Live Traffic) σε μια τουριστική περιοχή. Καταγράφει στοιχεία από όσους συχνάζουν στο σημείο και έχουν ανοιχτό το smartphone και το GPS της συσκευής τους.
■ Στο Κέντρο Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ, οι επιτελείς βλέπουν τις ενδείξεις κίνησης, διαπιστώνουν ότι πλήθος κόσμου συρρέει τα Σαββατοκύριακα στην περιοχή και αναλύουν ποιες ώρες εμφανίζεται ο μεγαλύτερος φόρτος επισκεπτών στα τοπικά καταστήματα και κέντρα διασκέδασης.
■ Ταυτόχρονα, όμως, τα δεδομένα από POS και myDATA δείχνουν ότι τις αντίστοιχες ώρες, η ταμειακή μηχανή των καταστημάτων παραμένει «σιωπηλή», εκδίδοντας ελάχιστες αποδείξεις. Για την ΑΑΔΕ, αυτό είναι σήμα «κόκκινου συναγερμού» για να κατευθυνθεί εκεί κλιμάκιο ελέγχου.
Αυτή η δυνατότητα διασταύρωσης (cross-checking) επιτρέπει στους ελεγκτές να γνωρίζουν εκ των προτέρων πού να εστιάσουν και τι να ψάξουν, μετατρέποντας τους τυχαίους δειγματοληπτικούς ελέγχους σε «χειρουργικές» παρεμβάσεις.
Προγνωστικά μοντέλα
Η ΑΑΔΕ διαμορφώνει και ενσωματώνει όμως και προγνωστικά μοντέλα συμπεριφοράς που μπορούν να προβλέψουν πιθανές φορολογικές παραβάσεις. Αυτά τα μοντέλα αναλύουν «μοτίβα» συμπεριφορών, αξιοποιώντας σε τεράστιους όγκους δεδομένων από διάφορες πηγές: τραπεζικές συναλλαγές, ψηφιακές πλατφόρμες, πληρωμές με κάρτες, ακόμη και δεδομένα από πλατφόρμες κρυπτονομισμάτων.
Ενα τέτοιο παράδειγμα είναι και ο έλεγχος των ιδιοκτητών ακινήτων που δραστηριοποιούνται στις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Το σύστημα διασταυρώνει τα δηλωθέντα ακαθάριστα έσοδα των ιδιοκτητών με τα στοιχεία που προκύπτουν από πλατφόρμες όπως το Booking και το Airbnb.
Η δράση της ΑΙ δεν σταματά στα δεδομένα συναλλαγών. Επεκτείνεται και στον ψηφιακό κόσμο των social media, εκεί όπου η επίδειξη πλούτου συχνά αποκαλύπτει αδήλωτα εισοδήματα.
Για παράδειγμα, σε μια συναυλία ή μια κοσμική εκδήλωση του καλοκαιριού, ο αλγόριθμος της ΑΑΔΕ μπορεί:
1. Να σαρώνει δημόσιες αναρτήσεις που σχετίζονται με την εκδήλωση (ώρα, τόπο, τρόπο μετακίνησης και εισόδου κ.λπ.).
2. Να ταυτοποιήσει φυσικά πρόσωπα που συμμετέχουν και κάνουν επίδειξη υψηλών δαπανών, όπως μια παρέα που φωτογραφίζεται με πανάκριβες σαμπάνιες σ’ ένα τραπέζι.
3. Να αναζητήσει τον τιμοκατάλογο της επιχείρησης στο Διαδίκτυο και να υπολογίσει την αξία της κατανάλωσης.
4. Να διασταυρώσει το εκτιμώμενο ποσό με τις αποδείξεις που εξέδωσε η επιχείρηση εκείνη την ώρα. Αν υπάρχει μεγάλη απόκλιση, ο έλεγχος είναι σχεδόν βέβαιος.
Επιπλέον, το σύστημα αναλύει τον τρόπο πληρωμής. Εξετάζει αν χρησιμοποιήθηκαν κάρτες και αν οι συναλλαγές αυτές αντιστοιχούν στα POS της επιχείρησης, δημιουργώντας ένα πλήρες πλέγμα ελέγχου.
«Ψηφιακό προφίλ» για κάθε φορολογούμενο
Σε τελική φάση, συλλέγοντας τα στοιχεία αυτά, η ΑΑΔΕ θα δημιουργήσει ένα ενιαίο ψηφιακό προφίλ για κάθε ΑΦΜ. Σε αυτό το προφίλ θα συγκεντρώνονται όλες οι διαθέσιμες πληροφορίες: εισοδήματα, δαπάνες μέσω καρτών, τραπεζικές συναλλαγές, αγοραπωλησίες ακινήτων, ενοικιάσεις τύπου Airbnb, ακόμη και δεδομένα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο αλγόριθμος αναλύει τα προφίλ αυτά για να εντοπίσει «ανωμαλίες» και «ασυνήθιστες αποκλίσεις», όπως έναν φορολογούμενο που δηλώνει χαμηλό εισόδημα αλλά πραγματοποιεί δαπάνες για διασκεδάσεις και ταξίδια που δεν το δικαιολογούν. Αυτό επιτρέπει στην ΑΑΔΕ να αναπτύξει προφίλ κινδύνου και να προτεραιοποιεί τους ελέγχους στις περιπτώσεις με τη μεγαλύτερη πιθανότητα φοροδιαφυγής.
Το παράδειγμα του «χρυσού» γάμου
Η ΑΑΔΕ έχει συγκροτήσει ήδη μια ειδική «ψηφιακή ομάδα κρούσης» που καταγράφει, αναλύει και διασταυρώνει πληροφορίες από πηγές που μέχρι πρότινος θεωρούνταν «αθώες»: το Instagram, το Facebook και το TikTok έχουν μετατραπεί σε ανεξάντλητες πηγές δεδομένων για τους ελεγκτές.
Για παράδειγμα: ένας influencer δηλώνει εισόδημα 8.000 ευρώ, αλλά στο προφίλ του στο Instagram αναρτά φωτογραφίες οδηγώντας συνεχώς καινούρια πολυτελή αυτοκίνητα, φορώντας πανάκριβα ρολόγια ενώ ανεβάζει selfie από επισκέψεις του σε πολυτελή εστιατόρια ή εξωτικούς προορισμούς. Οι αλγόριθμοι της ΑΑΔΕ εντοπίζουν αυτή την αναντιστοιχία και ενεργοποιούν τη διαδικασία ελέγχου.
Σε έναν τέτοιο έλεγχο -σε πιλοτικό στάδιο- εντοπίστηκε πέρυσι και η περίπτωση ενός πολυτελούς γάμου που έγινε viral στα social media. Η υπερβολική προβολή της εκδήλωσης ενεργοποίησε το ειδικό λογισμικό της ΑΑΔΕ, το οποίο άρχισε να ταυτοποιεί μεθοδικά έναν προς έναν όλους τους συντελεστές της εκδήλωσης. Ετσι οι ελεγκτές ανακάλυψαν ότι ο τραγουδιστής που εμφανίστηκε στο πάρτυ δεν είχε εκδώσει τιμολόγιο για τη συγκεκριμένη εμφάνιση, ενώ τα προηγούμενα χρόνια δήλωνε εισοδήματα μόλις 10.000 ευρώ παρά τις πολυάριθμες εμφανίσεις του σε νυχτερινά κέντρα. Παράλληλα, ο διοργανωτής του γάμου που ανέλαβε τον σχεδιασμό της εκδήλωσης δεν είχε καν κάνει έναρξη επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Η νέα ψηφιακή μονάδα της ΑΑΔΕ έχει πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα δεδομένων: από τις διασυνδεδεμένες ταμειακές μηχανές και τα POS, μέχρι τα social media, τις τραπεζικές συναλλαγές, τα ηλεκτρονικά τιμολόγια και τις πλατφόρμες καταγγελιών των πολιτών. Ο αλγόριθμος της ΑΑΔΕ δεν αρκείται στα «τυφλά» δείγματα ελέγχου. Αντίθετα, πραγματοποιεί μαζικές διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο, εντοπίζοντας ύποπτες αποκλίσεις, ασυνήθιστες συναλλαγές και μοτίβα που παραπέμπουν σε φοροδιαφυγή.
Ψηφιακός βοηθός: εξυπηρέτηση 24Χ7
Μια άλλη όψη της ψηφιακής τεχνολογίας, όμως, εστιάζει στην καλύτερη εξυπηρέτηση του απλού πολίτη. Η ΑΑΔΕ σχεδιάζει την εισαγωγή ψηφιακών βοηθών (chat-bots) που θα καθοδηγούν τους πολίτες στη συμπλήρωση των δηλώσεων και θα απαντούν σε συχνές ερωτήσεις καθ’ όλο το εικοσιτετράωρο και τις αργίες, διευκολύνοντας την καθημερινότητα και μειώνοντας τα λάθη.
Παράλληλα, οι αυτοματοποιημένες διαδικασίες επιτρέπουν την άμεση βεβαίωση και είσπραξη φόρων, ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα και τη δημοσιονομική σταθερότητα.
Πηγή: newmoney.gr
