Οι “πέτρες” είναι το μέλλον της χώρας, αλλά…

… Δυστυχώς, σκοτώνουμε τον πολιτισμό μας ως παρελθόν, ενώ είναι η τελευταία μας ελπίδα για το μέλλον!

Του Γιώργου Π. Μπαμπάνη

«Αλίμονο στην Ελλάδα, αν στηρίζει το μέλλον της μονάχα στις άμορφες μάζες των φρόνιμων παιδιών»
— Γιώργος Θεοτοκάς, Το Ελεύθερο Πνεύμα

Σε έναν κόσμο που τρέχει με ταχύτητα ψηφιακού φωτός, η Ελλάδα φαίνεται συχνά να περπατά σε σκονισμένα μονοπάτια. Κι όμως, εκεί, ακριβώς κάτω από τη σκόνη του χρόνου, κρύβεται το δικό της μέλλον. Όχι σε εργοστάσια μικροτσίπ, ούτε σε ουρανοξύστες γυάλινους. Αλλά σε λιθόκτιστους τοίχους, κατεστραμμένα ιερά, αινιγματικές επιγραφές και αφανή μνημεία – «πέτρες» που κάποιοι θεωρούν βάρος, αλλά ίσως είναι το μόνο μας κεφάλαιο.

Από τις Οινιάδες και το αρχαιότερο ναυπηγείο στον κόσμο, μέχρι τον εντυπωσιακό Ναό του Διός στη Στράτο και το υπερφυσικής ηρεμίας θέατρο της Καλυδώνας, η Αιτωλοακαρνανία ανασαίνει μέσα από τα ερείπιά της. Οι ανάγλυφες μορφές της Αλυζίας ψιθυρίζουν μύθους, ενώ η τοξωτή Αυλόπορτα στην Παλαιομάνινα στέκει ως φύλακας ενός παρελθόντος που αρνείται να ξεχαστεί.

Οι Aκαρνανικές τοξωτές πύλες, λιγότερο γνωστές στο ευρύ κοινό, αποτελούν εντυπωσιακά δείγματα αμυντικής αρχιτεκτονικής – αληθινά μαθηματικά επιτεύγματα με πολιτισμική υπογραφή. Δεν είναι απλά πύλες εισόδου σε κάποτε ισχυρές πόλεις· είναι περάσματα σε έναν άλλο τρόπο σκέψης. Αποκαλύπτουν έναν πολιτισμό που σχεδίαζε με ακρίβεια, που χτιζόταν πάνω σε αρχές γεωμετρίας και οργάνωσης – μια αρχαία τεχνολογία με ανθρωποκεντρικό πρόσημο μια άλλη δημοκρατία.΄

Είναι μία άλλη τέχνη, όπως θα έλεγε και ο μακαρίτης Λιαντίνης:

“Η τέχνη των Ελλήνων είναι η αποτύπωση της συμπεριφοράς τους να ξεπεράσουν τον πόνο που τους έδινε η γνώση τους για τον κόσμο και για τη θέση του ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Εάν οι Έλληνες δεν έβρισκαν διέξοδο στην τέχνη τους, θα ̓παιρναν τα βουνά και τα όρη. Κάτω από κάθε δέντρο θα μας άφηναν και από μια αγχόνη”.

«Στην Ελλάδα οι κλασικές σπουδές είναι το CERN του κόσμου», είπε ο Δημήτρης Νανόπουλος. Κι όμως, αντί να κεφαλαιοποιήσουμε το συγκριτικό μας πλεονέκτημα, το αφήνουμε να βυθιστεί σε αδιαφορία. Γιατί δεν υπάρχουν waiting lists ξένων φοιτητών να σπουδάζουν αρχαία ελληνική σκέψη εδώ; Γιατί τα πανεπιστήμιά μας δεν συνεργάζονται με διεθνή ιδρύματα για επιτόπιες έρευνες σε αυτούς τους μαγικούς τόπους; Γιατί δεν δημιουργούνται διεθνή προγράμματα πολιτισμικού τουρισμού, σε συνεργασία με τοπικές κοινωνίες και φορείς;

Η απάντηση πονάει: επειδή δεν έχουμε πειστεί ότι έχουμε κάτι να προσφέρουμε

Κι όμως, έχουμε. Μύθους και ήρωες, που δεν βρίσκονται στις βιτρίνες, αλλά στις ρίζες των δέντρων και στις αφηγήσεις των ηλικιωμένων. Ο Μελέαγρος και ο Καλυδώνιος Κάπρος, ο Ανήλιαγος, ο Αλκμέων, η Μάρπησσα. Ο Αχελώος – θεοποιημένος ποταμός, αντίπαλος του Ηρακλή. Και πιο ταπεινά, ο Αγκαίος, Αιτωλός πλοηγός στην Αργοναυτική Εκστρατεία, που χάρισε σωτηρία στην Αργώ. Ήρωες ξεχασμένοι, αλλά επίκαιροι.

Δεν είναι παραμύθια για παιδιά. Είναι εγχειρίδια ήθους, ελευθερίας και υπέρβασης σε μια εποχή που ασθμαίνει από έλλειψη προτύπων .Η σύγχρονη κοινωνία βουλιάζει σε μια ψευδαίσθηση ασφάλειας και ευμάρειας. Όπως έγραφε ο Θεοτοκάς, ο στόχος φαίνεται να είναι η «γλυκιά μεσημβρινή Ελβετία». Μια χώρα τακτοποιημένη, “καθαρή”, αλλά και απονευρωμένη. Χωρίς τρέλα, χωρίς δημιουργική πνοή. Όμως πώς να χωρέσει το πνεύμα του Οδυσσέα σε ένα τέτοιο καλούπι; Πώς να φυλακίσεις την εξερευνητική παρόρμηση των Ελλήνων σε ένα σύστημα χωρίς όνειρα;

Η Αιτωλοακαρνανία κι αυτή όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα μάς δείχνει το αντίθετο. Έχει μνήμη, έχει υπόβαθρο, έχει αφήγηση. Οι τόποι της δεν είναι απλώς μουσειακά εκθέματα – είναι προσκλήσεις σε διάλογο με το παρελθόν για το μέλλον. Το να τους αγνοούμε δεν είναι αθώο. Είναι πολιτισμική αυτοκτονία.

Γιατί τελικά, ίσως αυτές οι «πέτρες» να είναι το τελευταίο μας όπλο απέναντι στη λήθη που βιώνουμε.

Πηγή φωτογραφίας: Above View

agriniopress.gr