Η πιο δύσκολη νύχτα της αντιπυρικής περιόδου «διέλυσε» τον χαμηλότερο μέσο όρο αγροτοδασικών πυρκαγιών 20ετίας μέσα σε… πέντε ώρες.
Ο αισιόδοξος απολογισμός του υπουργού Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας το πρωί της περασμένης Τρίτης, με βάση τη στατιστική των φετινών πύρινων μετώπων, «παραδόθηκε στις φλόγες» την ίδια κιόλας μέρα, όταν το Πυροσβεστικό Σώμα βρέθηκε αντιμέτωπο με 10 καταστροφικές πυρκαγιές, οι οποίες προκάλεσαν την ενεργοποίηση του αριθμού έκτακτης ανάγκης 112 πάνω από 40 φορές σε 24 ώρες! «Κάθε νέα εστία έχει τις προϋποθέσεις να εξελίσσεται σε επικίνδυνο περιστατικό», ανέφερε, το βράδυ της ίδιας μέρας, ο εκπρόσωπος Τύπου της Πυροσβεστικής, ομολογώντας την αδυναμία αντιμετώπισης της φωτιάς.
Συνθήκες
Φαινόμενο «hot-dry-windy» (υψηλές θερμοκρασίες, ατμοσφαιρική ξηρασία, θυελλώδεις άνεμοι), πρωτοφανής διασπορά δυνάμεων, φλόγες σε κατοικημένες περιοχές, επιχειρήσεις κατάσβεσης παράλληλα με εκκενώσεις, καταπονημένα εναέρια μέσα, εμπρησμοί από ανθρώπινο χέρι και αμέλεια, επικίνδυνοι πυλώνες ηλεκτροδότησης. Πρόκειται για το «εύφλεκτο κοκτέιλ» που οδήγησε στο μπαράζ mega-fires (μέγα-πυρκαγιές) του Αυγούστου. Σε μία εβδομάδα, τα καμένα στρέμματα γης από αγροτοδασικές φωτιές σε όλη τη χώρα διπλασιάστηκαν, με την πύρινη λαίλαπα να αφήνει το αποτύπωμά της σε Κερατέα, Αχαΐα, Πρέβεζα, Aρτα, Αιτωλοακαρνανία, Χίο, Ζάκυνθο και Κεφαλλονιά.
Γυμνότοπος Πρέβεζας, Αμμότοπος Aρτας, Βόνιτσα και Σταμνά Αιτωλοακαρνανίας, Φλογεραίικα και Συχαινά Αχαΐας, Κοιλιωμένος Ζακύνθου, Φαρακλάτα και Αθέρα Κεφαλλονιάς. Εννέα μεγάλες πυρκαγιές ξέσπασαν σε λιγότερο από 24 ώρες σε περιοχές της Δυτικής Ελλάδας. Οι πυροσβέστες στα μέτωπα έδωσαν μάχη, αντιμετωπίζοντας σε όλες τις φωτιές κηλιδώσεις και στροβιλισμούς, αλλά και τα λεγόμενα φαινόμενα της «καμινάδας». Σύμφωνα με έμπειρους δασολόγους, ένας ακόμα παράγοντας που επηρέασε την ταχύτατη εξάπλωσης της φλόγας ήταν οι ιδιαίτερες κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στη Δυτική Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα οι θερμοί βορειοανατολικοί άνεμοι που πνέουν στους ορεινούς όγκους.
Δυσκολίες
«Hταν από τις πιο δύσκολες πυρκαγιές που κλήθηκαν να διαχειριστούν οι δυνάμεις του Πυροσβεστικού Σώματος, δηλαδή αυτές που ξεκινούσαν στα όρια μεταξύ αστικού ιστού και περιαστικού δάσους. Σε αυτές τις περιπτώσεις οι πυροσβεστικές δυνάμεις έπρεπε να διαχειριστούν τρεις ταυτόχρονες συνθήκες:
1) Την ασφαλή απομάκρυνση των κατοίκων.
2) Την προστασία των περιουσιών και κυρίως των σπιτιών.
3) Την αποτροπή επέκτασης της πυρκαγιάς προς τον δασικό ιστό.
Ο συνδυασμός για ταυτόχρονη συνδρομή στην αντιμετώπιση κατά προτεραιότητα αυτών των δεδομένων είναι ένα εξαιρετικά δύσκολο έργο. Η φωτιά κινούταν κυρίως με την κατεύθυνση του ισχυρότατου ανέμου, αλλά συχνά επεκτεινόταν προς κάθε κατεύθυνση, δημιουργώντας νέες ισχυρές και επικίνδυνες εστίες. Ειδικά εκεί όπου υπήρχε συσσωρευμένη καύσιμη ύλη, όπως ακαθάριστα οικόπεδα κ.λπ., ενισχυόταν και αποκτούσε έντονη δυναμική.
«Η διαδικασία της πυρόσβεσης μέσα σε περιαστικές και ημιαστικές περιοχές έχει αντικειμενικές επιχειρησιακές δυσκολίες. Υπάρχει αναγκαστική πολυδιάσπαση και κατανομή των δυνάμεων και, όπως είναι κατανοητό, και συνεχής πίεση των κατοίκων για τις περιουσίες τους. Ταυτόχρονα, η εναέρια πυρόσβεση έχει επιπλέον δυσκολίες, καθώς πρέπει να δοθεί έμφαση στην ασφαλή διαβροχή του χώρου της πυρκαγιάς, αλλά και σε συνεννόηση με τις επίγειες δυνάμεις στην αποφυγή τραυματισμού πολίτη ή πυροσβέστη, καθώς και στη μη πρόκληση ζημιών στις κατοικίες», περιγράφει στον «Ελεύθερο Τύπο» της Κυριακής ο πρόεδρος της Eνωσης Αξιωματικών Πυροσβεστικού Σώματος, Κώστας Τσίγκας.
ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΤΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Ανθρώπινος δάκτυλος πίσω από το μπαράζ πύρινων μετώπων
«Πίναμε μπίρες σε μια πλατεία με μια παρέα, κάναμε χρήση χασίς και κάποια στιγμή είπαμε να βάλουμε φωτιά. Εγώ έβαλα τη φωτιά με ένα τσακμάκι», φέρεται να είπε στους αστυνομικούς ο 19χρονος κάτοικος της Πάτρας που συνελήφθη ως υπαίτιος για την καταστροφική πυρκαγιά στα Συχαινά το βράδυ της περασμένης Τρίτης. Ο νεαρός ομολόγησε την πράξη του στους αστυνομικούς της Υποδιεύθυνσης Δίωξης και Εξιχνίασης Πατρών, υποδεικνύοντας το σημείο έναρξης της φωτιάς, η οποία έφτασε μέχρι τα όρια της πόλης, προκαλώντας την εκκένωση του Καραμανδάνειου Παιδιατρικού Νοσοκομείου και του Γηροκομείου. Ο 19χρονος κινούταν στην περιοχή με μια μηχανή, ενώ μαζί του ήταν ένα ακόμα άτομο, στο σακίδιο του οποίου υπήρχαν σπίρτα και ένας αναπτήρας. Στο μέρος όπου εμφανίστηκαν οι πρώτες φλόγες εντοπίστηκε ένα μπουκάλι, το οποίο εκτιμάται ότι περιείχε εύφλεκτο υγρό. Τις ύποπτες κινήσεις των δύο εμπρηστών είχαν αποτυπώσει με τα κινητά τους τηλέφωνα κάτοικοι της περιοχής. Φωτογραφικό και βιντεοληπτικό υλικό, μαρτυρίες, στοιχεία και ενδείξεις που βρίσκονται στην κατοχή κλιμακίων της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού φαίνεται να αναδεικνύουν τα αίτια έναρξης στο μπαράζ πυρκαγιών που έπληξε μεγάλο μέρος της χώρας την περασμένη Τρίτη.
- Αχαΐα: Στο Βασιλικό-Ισωμα Αχαΐας, το σημείο έναρξης της μεγάλης φωτιάς στην Αχαΐα, τα στελέχη της Διεύθυνσης Αντιμετώπισης Εγκλημάτων Εμπρησμού έχουν σοβαρές ενδείξεις, στοιχεία και μαρτυρίες, τις οποίες εξετάζουν, για έναρξη της φωτιάς από πυλώνα. Σε φωτογραφικό υλικό αποτυπώνονται καλώδια υψηλής τάσης, μπερδεμένα με κλαδιά δέντρων, να ταλαντώνονται λόγω των ισχυρών ανέμων, προκαλώντας σπινθήρες.
- Ζάκυνθος: Στη φωτιά που ξεκίνησε στον Κοιλιωμένο Ζακύνθου υπάρχουν καταθέσεις μαρτύρων και φωτογραφικό υλικό που οδηγούν σε έναν παλιό γνώριμο των αρμόδιων αρχών. Πρόκειται για έναν 59χρονο, ο οποίος είχε συλληφθεί το περασμένο καλοκαίρι για τις ενάρξεις δύο πυρκαγιών στην ίδια περιοχή. Ο χαρακτηρισμένος πυρομανής είχε αφεθεί ελεύθερος με περιοριστικούς όρους και είναι και πάλι ύποπτος.
- Βόνιτσα: Στα Παλιάμπελα και τον Βάτο Βόνιτσας, όπου ξέσπασαν τρία μέτωπα πυρκαγιών, στις 03:00, 03:30 και 04:10 την Τρίτη, σε σημεία με δυσκολία πρόσβασης, υπάρχουν καταθέσεις και ενδείξεις που κατευθύνουν τις έρευνες σε δύο υπόπτους, οι οποίοι αναμένεται να κληθούν για εξηγήσεις, όταν ολοκληρωθούν οι έρευνες.
- Πρέβεζα: Στο μέτωπο που ξέσπασε στα Φλάμπουρα Πρέβεζας υπάρχουν καταθέσεις και φωτογραφικό υλικό που κατευθύνουν τις έρευνες σε ένα μπλε μηχανάκι και τον οδηγό του, που είχε σταματήσει στο σημείο έναρξης της φωτιάς.
Στον Μύτικα Πρέβεζας η πυρκαγιά ξεκίνησε από αυτοκίνητο και στην Καστροσυκιά από παράνομη χωματερή κοντά στη θαλάσσια περιοχή. Oσον αφορά τη φωτιά που ξέσπασε στον Γυμνότοπο Φιλιππιάδας Πρεβέζης, υπάρχουν καταθέσεις, φωτογραφικό και βιντεοληπτικό που απεικονίζει πυλώνα ηλεκτροδότησης, μέσα σε δασώδη περιοχή, να σπινθηρίζει και στη συνέχεια να προκαλείται φωτιά, που εξαπλώθηκε ταχύτατα.
- Χίος: Στα Νεμούρια Χίου, η μεγάλη πυρκαγιά εξετάζεται να προέρχεται από πυλώνες υψηλής τάσης δίπλα σε ανεμογεννήτριες. Υπάρχουν καταθέσεις και βιντεοληπτικό υλικό, το οποίο εξετάζεται από τα αρμόδια στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος.
Ηπειρος: Εισαγγελική εντολή έρευνας για εμπρησμούς
Σημειώνεται ότι ο εισαγγελέας Εφετών Ιωαννίνων διέταξε τη διενέργεια κατεπείγουσας προκαταρκτικής έρευνας για εμπρησμούς στην ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου, και συγκεκριμένα για Πρέβεζα, Aρτα και Ιωάννινα. Η εντολή αφορά στην άμεση συλλογή στοιχείων και την αναζήτηση πιθανών δραστών, καθώς τα πρόσφατα περιστατικά έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία στις τοπικές κοινωνίες.
Συλλήψεις
Από τις αρχές του χρόνου μέχρι και το τέλος Ιουλίου, έχουν συλληφθεί 38 άτομα για εμπρησμούς από πρόθεση και 248 για εμπρησμούς από αμέλεια. Μόνο τον Ιούλιο οι συλλήψεις έφτασαν τις 46, ενώ επιβλήθηκαν 97 πρόστιμα ύψους άνω των 313.000 ευρώ.
Μεγάλη η καταπόνηση των εναέριων μέσων
Μεγάλος αριθμός πυροσβεστικών αεροσκαφών και ελικοπτέρων CL 215 και CL 415, όπως και Air Tractor, ελικόπτερα BELL και S64 Ericson, παρουσιάζει βλάβες λόγω της υψηλής καταπόνησής τους σε όλα τα πύρινα μέτωπα που επιχειρούν. Την περασμένη Τρίτη είχαν διατεθεί 62 εναέρια μέσα, εκ των οποίων τα 35 επιχειρούσαν. Τα υπόλοιπα βρίσκονταν σε ανεφοδιασμό και επιδιορθώσεις βλαβών.
Οι βλάβες που παρουσιάζονται σχετίζονται με τις υψηλές πτητικές απαιτήσεις των εναέριων μέσων λόγω της μέγιστης καταπόνησης που δέχονται.
Ο στόλος πυρόσβεσης αποτελείται από 85 εναέρια μέσα, εκ των οποίων διαθέσιμα είναι τα 60, ωστόσο επιχειρούν τα 30-35, προκειμένου να γίνεται μια περιστροφή, με τα υπόλοιπα να κρατούνται στο έδαφος για νέες ενάρξεις, ανεφοδιασμό και βλάβες. Αξίζει να σημειωθεί ότι όλα τα εναέρια μέσα διαθέτουν μια αυτονομία πτήσης 2,5-3 ωρών, ανάλογα με τις συνθήκες στις οποίες επιχειρούν.
Το μέγεθος της καταστροφής
Περισσότερα από 15.800 στρέμματα παραδόθηκαν στις φλόγες στην Ανατολική Αττική στις 8 Αυγούστου. Την ίδια μέρα, σχεδόν 8.000 κάηκαν στο Χελιδόνι Ηλείας. Μόλις τέσσερις ημέρες αργότερα, οι φλόγες άφησαν πίσω τους καμένη γη σε ένα μεγάλο μέρος της χώρας. Σύμφωνα με την απεικόνιση του δορυφόρου Copernicus, 42.466 στρέμματα έγιναν στάχτη στη Βόρεια Χίο, 22.941 στρέμματα στη Ζάκυνθο, ενώ στην Πρέβεζα κάηκαν 26.368 στρέμματα. Καταστροφική ήταν η πυρκαγιά στη Δυτική Αχαΐα, με 9.220 στρέμματα καμένης γης.
Είναι ενδεικτικό ότι στην πιο δύσκολη ημέρα, πριν από τον Αύγουστο, το Σάββατο 26 Ιουλίου, είχαν καεί περίπου 55.000 στρέμματα αγροτοδασικών εκτάσεων (Κύθηρα 26.880, Πισσώνας Ευβοίας 12.811, Τεμένια Χανίων 7.078, Μεσσηνία 6.502 και Αττική 2.269). Ακόμα 12.000 στρέμματα είχαν γίνει «στάχτη» στους οικισμούς Φέρμα, Αχλιά, Αγιος Ιωάννης, Γαλήνη, στα ανατολικά της Ιεράπετρας, στις αρχές Ιουλίου, ενώ αντίστοιχο μέγεθος καταστροφής αποτυπώθηκε στον Φενεό Κορινθίας, όπου οι φλόγες «εξαφάνισαν» έλατα και πεύκα σε ένα παρθένο δάσος.
